Η Βενετία είναι μια πόλη περίπου 260.000 κατοίκων (περισσότεροι από 60.000 μόνο στο ιστορικό κέντρο και τα νησιά της λιμνοθάλασσας) που επισκέπτονται περισσότεροι από 30.000.000 τουρίστες κάθε χρόνο. Η πόλη αναπτύχθηκε σε ένα λιμνοθαλάσσιο περιβάλλον ήδη από τα ρωμαϊκά χρόνια. Είναι χτισμένη εν μέρει μόνο στη ξηρά, ενώ το ιστορικό κέντρο μοιράζεται σε περίπου 120 νησιά που χωρίζονται από 175 κανάλια και συνδέονται με 436 γέφυρες. Η Βενετία και η λιμνοθάλασσά της είναι το "αποτέλεσμα μιας δυναμικής διαδικασίας που καταδεικνύει την αλληλεπίδραση με τον καιρό μεταξύ του ανθρώπου και του οικοσυστήματος του φυσικού του περιβάλλοντος" (UNESCO). Από το 1987, για τις ασύγκριτες περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητές τους και για τα εξαιρετικά αρχιτεκτονικά και καλλιτεχνικά έργα τους, η Βενετία και η λιμνοθάλασσα της έχουν αναγνωριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Η Βενετία είναι ένα πολιτιστικό και φυσικό περιουσιακό στοιχείο μοναδικής αξίας που πρέπει να διατηρηθεί όσο το δυνατό καλύτερα για τις μελλοντικές γενιές.

Φαινόμενα που έχουν παρατηρηθεί σχετικά με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας (ΑΣΘ)

Η λιμνοθάλασσα της Βενετίας υπόκειται περιοδικά στο φαινόμενο της παλίρροιας, όταν η θάλασσα πλημμυρίζει νησιά και χωριά. Όταν αυτό το φαινόμενο υπερβαίνει το όριο των 80 cm πάνω από την τοπική μέση στάθμη της θάλασσας, αναφέρεται συνήθως ως πλημμυρίδα και μέρος της Βενετίας βυθίζεται.

Τα τελευταία χρόνια, τα φαινόμενα πλημμυρίδας έχουν γίνει όλο και πιο συχνά και με εξαιρετικά εύρη. Τον Νοέμβριο του 2019, η πλημμυρίδα έφτασε τα 187 εκατοστά στον παλιρροιογράφο  Punta della Salute στη Βενετία.

Η αυξανόμενη συχνότητα των πλημμυρίδων τις τελευταίες δεκαετίες οφείλεται στο συνδυασμό της μέσης ανόδου της στάθμης της θάλασσας που προκαλείται από την υπερθέρμανση του πλανήτη και την καθίζηση του εδάφους (καθοδική κίνηση του εδάφους λόγω φυσικών και ανθρωπογενών αιτιών). Το τελευταίο είναι γνωστό από τους ιστορικούς χρόνους και έχει προκαλέσει τη βύθιση ρωμαϊκών και μεσαιωνικών κτηρίων. Ακραία και μερικές φορές απρόβλεπτα μετεωρολογικά γεγονότα μπορούν να επιδεινώσουν τις επιπτώσεις των παλιρροιών. Όταν συμβαίνουν αστρονομικά υψηλές παλίρροιες με τον νοτιοδυτικό άνεμο (Scirocco), η Αδριατική Θάλασσα ωθείται στη λιμνοθάλασσα, προκαλώντας κρίσιμα υψηλή στάθμη νερού.

Από τις αρχές του 1900, το μέσο επίπεδο της θάλασσας στη Βενετία έχει αυξηθεί κατά περίπου 31 εκατοστά (https://www.comune.venezia.it/it/content/variazioni-livello-medio-mare).

Συνέπειες και ανοιχτά ερωτήματα

Το μέσο ύψος που βρίσκονται τα πόδια των πεζών στην πόλη είναι περίπου 100 εκατοστά πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Σε ορισμένες περιοχές είναι χαμηλότερο (ο νάρθηκας της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου βρίσκεται σε υψόμετρο 60 εκ. πάνω από τη στάθμη της θάλασσας) ενώ σε άλλες υψηλότερο (περιοχή της S. Elena + 190).

Όταν το ύψος του υψηλού νερού φτάσει τα +110 εκ., περίπου 12% της ιστορικής πόλης πλημμυρίζει. Ένα ύψος νερού περίπου +140 cm προκαλεί πλημμύρες στο 59% της κατοικημένης περιοχής. Αυτό επηρεάζει αρνητικά τη ζωή και την ασφάλεια των πολιτών, τον τουρισμό και την οικονομία της πόλης, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στην πολιτιστική κληρονομιά.

Το μελλοντικό σενάριο είναι ανησυχητικό: τα εν εξελίξει φαινόμενα θα αυξάνουν όλο και περισσότερο τον αντίκτυπό τους, έτσι ώστε, έως το έτος 2100, ελλείψει παρεμβάσεων, η μέση στάθμη της θάλασσας θα είναι περίπου 82 εκατοστά υψηλότερη σε σύγκριση με εκείνη του 2005, δηλαδή σαν να υπάρχει μία μόνιμη πλημμυρίδα.

Το φθινόπωρο του 2020, τα κινητά φράγματα συγκράτησης των υδάτων, που έχουν τοποθετηθεί μέχρι στιγμής στις εισόδους, ενεργοποιήθηκαν δύο φορές. Ωστόσο, καθίσταται εξαιρετικά επείγον να υπάρχουν αξιόπιστα σενάρια ανόδου της στάθμης της θάλασσας, για την εκπόνηση στρατηγικών παρέμβασης που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.